درد ها و درمان های فیبروم رحمی

به گزارش انوار بلاگ، فیبرویید یا فیبروم رحمی که رشد توده های خوش خیم در دیواره رحم است، یکی از بیماری های رایج در زنان است. حدود 25 تا 30 درصد زنان در سنین باروری مبتلا به علایم ناشی از وجود این رشد بافتی غیرسرطانی با قوام لاستیکی در دیواره رحم می شوند اما تعداد زیادی از این زنان با وجود داشتن فیبرویید، بدون علامت هستند.

ترجمه: دکتر زهرا عباسپور

فیبرویید یا فیبروم رحمی که رشد توده های خوش خیم در دیواره رحم است، یکی از بیماری های رایج در زنان است. حدود 25 تا 30 درصد زنان در سنین باروری مبتلا به علایم ناشی از وجود این رشد بافتی غیرسرطانی با قوام لاستیکی در دیواره رحم می شوند اما تعداد زیادی از این زنان با وجود داشتن فیبرویید، بدون علامت هستند.

فیبرویید می تواند کیفیت زندگی یک زن را به شکل وسیعی تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، فیبرویید های بسیار عظیم می توانند اندازه رحم را تا حد رحمی که سه ماهه باردار است افزایش دهند و یبوست یا تکرر ادرار را سبب شوند. فیبروییدها بعلاوه احتمال ناباروری و زایمان زودرس را زیاد می کنند.شایع ترین شکایت در فیبرویید، خون ریزی قاعدگی به طور غیر طبیعی، شدید و طولانی است که به آن منوراژی می گویند. این خون ریزی شدید معمولا کم خونی فقر آهن را در پی دارد.

هیچ کس به درستی علت ایجاد فیبرویید را نمی داند. ژن هایی که رشد سلول های عضلانی دیواره رحم را تسریع می کنند، می توانند در این امر دخیل باشند. ناهنجاری های عروق خونی رحم هم می تواند عامل موثری به حساب آید. وجود استروژن و پروژسترون می تواند به نوعی در این امر دخیل باشد. فیبرویید به ندرت قبل از اولین قاعدگی بروز می نماید. حاملگی، رشد آن را افزایش می دهد و با یائسگی آغاز به پسرفت می نماید.

تا اواخر سال های دهه 90 میلادی، هیسترکتومی (درآوردن رحم با جراحی) از اولین انتخاب های درمانی به تعداد می رفت. پس از آن روش های غیرتهاجمی تری برای درمان انواع متفاوت فیبرویید در اختیار نهاده شد. شایع ترین شکل فیبرویید، فیبرویید داخل جداری است که در دیواره رحم رشد کرده و گاهی خون ریزی شدید قاعدگی، تکرر ادرار و در بعضی موارد، دردهای ناحیه پشت و لگن را سبب می گردد. فیبرویید تحت مخاطی، نادرترین شکل این عارضه است. این نوع فیبرویید در زیر آندومتر رحم (پوشش داخلی رحم) رشد کرده و می تواند به درون حفره رحمی توسعه یابد. این نوع خون ریزی شدید قاعدگی را سبب می گردد و ارتباط تنگاتنگی با نازایی دارد. بعضی از فیبروییدها پایه دار بوده و روی ساقه ای سوار هستند.

فیبروییدهای تحت صفاقی در جهت خارج از رحم رشد کرده و گاهی روی یک پایه قرار دارند. این نوع فیبرویید معمولا خون ریزی نمی دهد، اما می توانند فراوری فشار کنند. بعلاوه به ندرت پیچ خورده و تحلیل رفته یا دردناک می شوند.

فیبروم را چگونه باید درمان کرد؟

اگر فیبرویید علامتی نظیر خون ریزی شدید، فشار یا درد فراوری نکند و به نازایی منجر نگردد، معمولا احتیاجی به درمان نخواهد داشت. در صورت بروز علایم با استفاده از دارو به تنهایی یا همراه با جراحی با کاربرد کم تهاجمی ترین روش ها درمان می گردد. پزشک اغلب فیبرویید را در معاینه لگنی احساس می نماید، اما ممکن است از روش های مختلف تصویربرداری برای رسیدن به اطلاعات دقیق تر هم استفاده کند؛ مثلا سونوگرافی ترانس واژینال (از راه واژن)، روش تصویربرداری سه بعدی، ام. آر. آی و سونوهیستروگرام. در روش اخیر، پس از ورود محلول نمکی به داخل حفره رحم از آن سونوگرافی می کنند. بعلاوه ممکن است پزشک شما درون حفره رحم را با یک ابزار کوچک آندوسکوپی به نام هیستروسکوپ مستقیما مشاهده کند. اگر جوان هستید و علایم بیماری تان شدید نیست، می توانید تا دوران یائسگی که فیبروییدتان چروکیده می گردد، صبر کنید. در این صورت پزشک به صورت دوره ای آن را آنالیز خواهد نمود. البته رشد فیبرویید در زنان یائسه غیرمعمول نیست، اما در این زنان با مشاهده هر نوع توده پیش رونده باید به فکر سرطان بود و مساله را با دقت پیگیری کرد. اگر بروز علایم مانع از آن است که تا زمان یائسگی صبر کنید، می توانید از روش های جراحی یا دارویی یاری بگیرید. در صورت بروز درد ملایم ممکن است پزشک تان مسکن های معمولی را تجویز کند. در صورت کم خونی به علت خون ریزی ممکن است افزایش آهن غذا، مصرف مکمل ها یا هر دوی آنها به شما توصیه گردد. دارویی وجود ندارد که از ایجاد فیبرویید جلوگیری کند و یا عدم بازگشت آن را تضمین کند. اما داروهایی وجود دارند که می توانند در کاهش اندازه فیبرویید یا کاهش خون ریزی یاری کننده باشند.

وقتی کار به جراحی می کشد...

در خصوص علایم شدیدتر، ممکن است به جراحی احتیاج باشد. تصمیم شما تا حد زیادی بستگی به این امر دارد که شما دوران باروری را پشت سر گذاشته باشید. چنانچه هنوز در این دوران هستید، شاید ترجیح بدهید تا زمان یائسگی صبر کنید. دو روش جراحی شایع تر است:

میومکتومی: در این روش، تنها فیبرویید خارج می گردد و رحم حفظ می گردد. این برترین انتخاب برای زنانی است که تصمیم به بچه دار شدن دارند، اگر چه ممکن است احتیاج به عمل سزارین پیدا کنند. بسته به اندازه و نوع فیبرویید و محل آن میومکتومی می تواند به وسیله برش استاندارد شکم یا به وسیله لاپاراسکوپی انجام گردد که کمتر تهاجمی است. در این روش به وسیله برش کوچکی روی شکم ابزارهای کوچک ویدیویی وارد آن می شوند. بعلاوه می توان از روش هیستروسکوپی استفاده کرد که در آن یک هیستروسکوپ مجهز به ابزارهایی برای خروج فیبرویید از راه واژن وارد حفره رحم می گردد. جراح برای استفاده از این روش باید آموزش ویژه ای دیده باشد. در روش لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی دوران نقاهت کوتاه تر از لاپاراتومی بوده و اندازه باروری عالی است. یکی از مضرات میومکتومی احتمال بروز چسبندگی است. در این حالت نوعی بافت ترمیمی در ساختمان های لگنی ایجاد شده و آنها را به هم می چسباند. مشکل دیگر این است که ممکن است فیبرویید عود کند، چراکه رحم به طور کامل برداشته نشده است. در 10 تا 33 درصد زنانی که میومکتومی می شوند، طی 5 سال آینده احتیاج به جراحی دوباره پیش می آید.

هیسترکتومی: در این روش رحم به وسیله برشی روی بخش پایینی شکم از راه واژن و یا به وسیله لاپاراسکوپی خارج می گردد. در این شیوه فیبرویید و علایم همراه آن به طور کامل حذف می شوند. هیسترکتومی روشی بی خطر و موثر بوده و عوارض جانبی کمی به همراه دارد. با این وجود در این روش احتیاج به بیهوشی عمومی است و دوران نقاهت آن 2 تا 6 هفته است. زنانی که هیسترکتومی شده اند، بیشتر از بقیه به بی اختیاری ادراری دچار شده و به طور میانه دو سال زودتر از دیگران به مرحله یائسگی می رسند.

روش های تازه برای درمان فیبروم رحم

آمبولی شریان رحمی: این روش کم تهاجم که در آن، فیبرویید به وسیله قطع جریان خون آن چروکیده می گردد، پس از سال 1995 میلادی، در درمان فیبرویید استفاده شد و هواداران زیادی پیدا کرد. ابتدا از رحم با روش ام آرآی تصویربرداری می گردد تا سایر تشخیص ها نظیر تومورهای تخمدان کنار گذاشته شوند. به این ترتیب اندازه، محل و نوع فیبرویید معین می گردد. در این روش رادیولوژیست یک سوند یا کاتتر را از راه یک برش کوچکی در پوست ناحیه کشاله ران وارد شریان رانی می نماید. کاتتر با هدایت اشعه ایکس و ماده حاجب به یکی از دو شریانی که خون رسانی به رحم را بر عهده دارند، وارد می گردد. این دو شریان به شریان های رحمی معروف اند. سپس ذراتی به اندازه شن که از مواد مصنوعی ساخته شده اند، به درون شریان رحمی تزریق می شوند. این ذرات در رگ های تغذیه کننده فیبرویید تجمع یافته و خونرسانی آن را قطع می کنند. این امر در نهایت به چروکیدن فیبرویید منجر می گردد. این روش با بیهوشی موضعی صورت گرفته و کمتر از یک ساعت به طول می انجامد. این تکنیک را می توان به صورت سرپایی انجام داد. عوارض جدی نادر بوده و به کمتر از یک درصد می رسد. روش آمبولیزاسیون شریان رحمی برای زنی که نمی خواهد یا نمی تواند جراحی داشته باشد، مناسب است. این روش عموما برای زنی که پس از درمان قصد حامله شدن دارد توصیه نمی گردد، چراکه پس از آمبولیزاسیون شانس بارداری کمتر و عوارض آن بیشتر از میومکتومی خواهد بود. این روش سریع تر از هیسترکتومی بوده و به زمان کوتاه تری برای بستری شدن در بیمارستان احتیاج دارد. ضمناً دوران نقاهت آن هم کوتاه تر است. کیفیت زندگی در هر دو شیوه مانند هم است. در انسداد شریان رحمی با روش لاپاراسکوپی، پزشک گیره کوچکی را به شریان رحمی وارد می نماید. در روش دیگری که هیچ احتیاجی به برش ندارد، جراح از راه واژن وارد شده و یک گیره را در محل قرار می دهد. این گیره برای چند ساعت در محل مانده و با ممانعت از خون رسانی، فیبرویید را چروکیده می نماید. با برداشتن گیره خون مجددا در شریان جریان می یابد.

جراحی با استفاده از امواج ماورای صوت: جراحی با یاری اولتراسونوگرافی با هدایت ام آر آی یک روش غیرتهاجمی است که در آن با استفاده از امواج ماورای صوت فیبرویید را حرارت داده و چروکیده می کنند. این روش برای کسانی که فیبرویید آنها متعدد یا پایه دار بوده و یا در اعماق لگن یا پشت روده ها توصیه نمی گردد. این روش تنها در خصوص زنانی تایید شده است که نگران حفظ قدرت باروری خود نیستند.

منبع:www.salamat.com

/خ